Adet Ağrısı Nasıl Geçer, Ne İyi Gelir?

Adet ağrısını geçiren ya da hafifleten yöntemler olmakla birlikte, genellikle adet ağrısı kadınlar için bir kabus niteliğindedir. Adet ağrısına iyi gelenler için öncelikle adet ağrısının sebeplerini bilmekte yarar vardır.

Adet Ağrısı

Adet ağrısı bir kadının adet periyodu başlamadan (veya başlamasından 1-2 gün önce) ortaya çıkan ve birkaç gün boyunca devam eden alt karındaki ağrıdır. Bu ağrı zonklayıcı, ağrılı, keskin kramplar şeklide olabilir. Semptomlar hafif rahatsızlıklardan, normal aktivitelere müdahale edecek şiddette ağrıya kadar değişebilir.

Adet krampları 30 yaşın altındaki kadınlarda iş verimini düşüren önemli bir engeldir. Bu dönemde kadınları % 10’u geçici olarak engelli sayılabilir. Adet krampları gerçekten rahatsız edici ve acı verici olabilir. Adet dönemi boyunca rahim büzülür. Bu nedenle de ya sıkışır ya da kramp yapar. Böylece akıntının rahim duvarından çıkması ve vücudu terk etmesi sağlanır. Rahim kramp geçirdiğinde, vajinadan kan akması sürecine yardımcı olur.

Çoğu insan yaşamlarının bir döneminde kramp geçirirler. Genellikle bu durum alt karında zonklama gibi hissedilir. Bazen bütün adet boyunca devam eder. Kramplar akıntının en ağır olduğu adetin ilk birkaç gününde daha kötüdür.

İlk periyoddan itibaren kramp yaşanabilir. Adetler yaşam boyu az ya da çok acı verebilir. Bir çok insan için kramplar, yaş ilerledikçe azalır.

Adet krampları ağrılı ve tahriş edici olabilir. Ancak bunlar çok yaygındır ve tedavisinin birçok yolu vardır.

Adet Ağrısını Arttıran Sebepler

Adet ağrısını arttıran nedenler  şunlardır:

• İlk periyoda erken yaşta başlamış olmak,
• Adet dönemlerinin ağır olması,
• Aşırı kilolu veya obez olunması,
• Söz konusu kadının sigara içiyor ya da alkol kullanıyor olması,
• Hastanın daha önce hamilelik dönemi yaşanmamış olunmasıdır.

Yağlı gıdaların sağlığa zararları nelerdir? Bilgilerine de bakabilirsiniz.

Adet Ağrısının Başlıca Nedeni Prostaglandin

Adet ağrısının öncelikli sebebi  prostaglandindir. Prostaglandinler bir kadının vücudunun adet rahatsızlığına bağlı semptomların çoğuna neden olan kimyasal maddelerdir. Bu kimyasallar uterusu çevreleyen doku tarafından yapılır. Prostaglandinler uterus kaslarını kasılmaları için uyarırlar. Prostaglandin seviyeleri yüksek olan kadınlar uteruslarında daha yoğun kasılmalar ve daha fazla ağrı hissedebilirler. Prostaglandinler ayrıca ağrılı dönemlere eşlik eden kusma, ishal ve baş ağrılarından da sorumlu olabilir.

Adet Kramplarının Diğer Sebepleri

Mensturasyon kramplarının çeşitli sebepleri vardır. Bunlar şunlardır:

• Endometriozis- Uterusun dışında görünen uterin doku,
• Fibroidler ve adenomiyoz- Rahimde kanserli olmayan ( iyi huylu) büyüme
• Üreme organlarındaki enfeksiyonlar,
• Ektopik hamilelik gibi anormal hamilelik –urterus dışındaki tüplerde hamilelik,
• Doğum Kontrol için kullanılan RİA (intra-uterin cihaz)
• Yumurtalık kisti,
• Dar serviks,

Bir kadın adet olmaya başladığı günden itibaren mensturasyon ağrısı geçirmişse durum birincil dismenore olarak adlandırılır. Pelvik inflamatuar hastalık veya endometriozis gibi fiziksel bir durum gelişirse ve ağrıya neden olursa buna ikincil dismenore denir. Genellikle tıbbi müdahale ile tedavi olunduktan sonra adet ağrısı kaybolur.

Adet Ağrısı Belirtileri

Adet ağrısı semptomları yaşanırken alt karındaki kramplara ek olarak daha başka semptomlar da yaşanabilir. Bu semptomlar şunlardır:

• Bel ağrısı,
• Bacaklara yayılan bacak ağrısı,
• Mide bulantısı,
• Kusma,
• İshal,
• Baş ağrısı
• Sinirlilik,
• Zayıflık,
• Bayılma hisleridir. ( aşırı uç durumlarda)

Tıbbi Yardım Alınması

Tıbbi yardım alınması her zaman gerekli olmayabilir. Çoğu kadın, evde bakım altında iyileşir. Bununla birlikte bazı koşullarda tıbbi müdahale gerekebilir. Bu koşullar şunlardır:

• Adet krampları normalden daha uzun süre ağrı vermeye devam ediyorsa,
• Ağrı daha önce yaşananlardan daha kötü ise,
• Kanama miktarı aşırı ise sözgelimi saatte birden fazla ped veya tampon gerektiriyorsa,
• Adet süresince ateş, titreme ve vücut ağrıları gibi enfeksiyon belirtileri varsa,
• Hamilelik şüphesi olduğu halde bu belirtiler ortaya çıkıyorsa doktora başvurmak gereklidir. Doktor hastanın pek çok semptomu yönetmesine yardımcı olabilir.

Acil Hastaneye Gidilmesi Gereken Durumlar

Bazı durumlarda acil hastaneye gidilmesi gerekebilir. Bu durumlar şunlardır:

• Bayılma,
• Ayağa kalkarken tekrarlayan baş dönmesi,
• Ani ve yoğun pelvik ağrı,
• Hamilelik ve şiddetli ağrı,
• Adet akışına doku geçmesi durumu söz konusu olduğunda hastaneye gidilmelidir. Doku sıklıkla gümüş veya grimsi görünür. Bu tip durumlarda vakit kaybetmemek gerekir.

İstenebilecek Testler

İstenen testler ile doktor ağrının neden kaynaklandığını belirten teşhisi koyabilir.

Doktor hastanın tıbbi geçmişinin ayrıntılarını bilmek isteyebilir. Bunun yanı sıra doktorun öğrenmek isteyebileceği bilgiler şunlar olabilir:

• Dönemin başlangıcı ile ilgili krampların zamanlaması,
• Ağrı türü,
• Hastanın kramplar ilk başladığı zamanki yaşı,
• Ağrı ve/veya yakın zamanda hissedilen herhangi bir değişiklik,
• Düzensiz dönemler,
• Vajinal akıntı,
• İlişki ile ağrı,
• Kısırlık,
• Pelvik enfeksiyonlarının tarihçesi,
• İlk periyodun başladığı yaş,
• Hastanın halen kullandığı ilaçlar,
• Ağrıyı iyileştiren ya da kötüleştiren şeyler,

Doktor genellikle problemi kontrol etmek için bir pelvik muayene yapar. Muhtemel bir enfeksiyon hakkında hastanın endişeleri varsa servikal kültürler ve kan testi ile tanı doğrulanacaktır.

Ek Testler

Ek testler, duruma bağlı olarak doktor tarafından da istenebilir. İstenebilecek  ek testler şunlardır:

• Periyotlar düzensizse veya hasta düzenli olarak doğum kontrolü hapı kullanmıyorsa, doktor hamilelik testi isteyebilir.
• Doktor pelvik muayene sırasında herhangi bir anormal kitle keşfederse ya da yeni bir adet ağrısı başlarsa ultrason muayenesi gerekli olabilir.
• Duruma göre doktor, fiber optik ile doğrudan pelvik oyuğa bakmasını sağlayacak küçük bir cerrahi işlem olan laparoskopi önerilebilir. Laparoskopi çok küçük kesikler yardımıyla, ayakta yapılan bir muayenedir.
• Bir başka istenebilecek işlem histeroskopidir. Doktor bu yöntemde vajinadan ince ışıklı bir tüp ( histeroskop) sokarak, rahim ağzının içini ve uterusun içini insizyon olamadan görmesi gerekebilir. Bu işlem bir doktorun ofisinde ya da hastanede yapılabilir.

Adet Ağrısı İlaçları

Adet ağrıları ilaç alınarak rahatlayabilir. Ağrılı adet kramplarını rahatlatmanın en iyi yolu bir anti-enflamatuvar ilaç almaktır. İbuprofen, ketoprofen ve naproksen reçetesi olarak alınabilir. Prostaglandinin etkilerini bloke edebilir.

Bu ilaçlar adet başlangıcından önce alındığında daha iyi çalışır ve ihtiyaç duyulduğu sürece kullanımına devam edilebilir. İlaçlar herkeste aynı etkiyi göstermeyeceği için ilacın işe yaramadığı durumda, bir başkasının kullanılması önerilir. Fakat bu tarz antienflamatuar ilaçlar mideye zarar verebilir. Böbrek veya mide problemleri (ülser veya reflü gibi) öyküsü varsa bu tip bir ilaç almadan önce doktora danışılmalıdır. Hapları yemeklerle birlikte almak mide rahatsızlığını önlemeye yardımcı olabilir.

Bir tür hormonal doğum kontrolünün başlatılması, menstürel krampları kontrol etmek veya durdurmak için bir başka seçenektir. Bu bir hap, enjeksiyon, transdermal yama veya hormon içeren RİA olabilir. Bu yöntemler daha az ağrıya neden olan adet akışını azaltabilir veya ortadan kaldırılabilir.

Adet Ağrısı Ev İlaçları

Adet ağrısına evde çareler bulunabilir. Eğer antienflamatuvar kullanımı bir seçenek olarak görülmüyorsa ya da ilave bir rahatlama isteniyorsa adet ağrısına iyi gelenler şunlardır:

• Pelvik bölgeye ısıtma yastığı koyulması,
• Sırt ve karın bölgesine masaj yapılması,
• Egzersiz (özellikle adet döneminin başlangıcından önce),
• Tiamin, (günlük 100 mg)
• Az yağlı vejeteryan diyet,
• Kalsiyum (günlük 1200mg),
• Sıcak bir banyo yapmak,
• Dinlenmek,
• Seks yapmak,
• Hormonal doğum kontrolü yöntemlerini (hap, yama, halka, implanr ve hormonal RİA gibi) uygulamaktır.

Kramplar periyodun oldukça normal bir parçasıdır. Ancak bazen hastalar o kadar ciddi acı verici dönemler yaşarlar ki, günlük işlerini yapmakta (okula ya da işe gitmek gibi)  zorlanabilirler. Adet dönemi ağrıları gerçekten kötüyse ve reçetesiz satılan ilaçlar hastaya yardımcı olmuyorsa, doktorla görüşmek gerekebilir. Acıyı yönetmek için başka yollarla yardım önerebilir ya da daha ciddi bir şey olup olmadığını kontrol etmek isteyebilir.

Adet Ağrısına Cerrahi Müdahale

Adet ağrısına ameliyatla çözüm bulunduğu da olur. Cerrahi müdahale fibroidler, polipler, yumurtalık kistleri veya endometrioz gibi bazı menstürel krampların nedenlerinin tedavisi için uygulanır. Bu müdahaleler şunlardır:

• D&C: Bu prosedürün uygulanma amacı uterus poliplerinin çıkarılmasıdır.
• Laparoskopi: Bu prosedürün uygulanma amacı pelvik endometriozis veya yumurtalık kistlerinin tedavisi için kullanılır.
• Endometrial ablasyon: Bu prosedür rahim akıntısını hedef alan bir uygulamadır.
• Histerektomi: Bu tür bir cerrahi uygulamadan sonra rahim tamamen alınır.

Merak edilen kaliteli yaşam nasıl sağlanır? Detaylarını da inceleyebilirsiniz.

Adet Ağrısı İçin Diğer Terapiler

Adet ağrısı için uygulanan farklı terapiler de bulunuyor. Eğer yukarıda bahsedilen tedavilerden sonuç alınamıyorsa ya da bu tedaviler uygulanamıyorsa adet ağrısı konusunda ciddi problem yaşayan hastalar için uygulayabilecekleri farklı tedaviler bulunuyor. Bunlar kısaca şunlardır:

• Akupunktur
• TENZ ünitesi kullanımı: Bu ünite ( transkütanoz elektriksel sinir stimülasyonu) beyne yolculuk eden ağrı sinyallerine müdahale eden küçük bir elektrikli cihazdır.

Adet Ağrısının Önlenmesi

Adet ağrısının önlenmesi için önerilen çeşitli yöntemler vardır. Bu yöntemler şunlardır:

• Normal vücut ağırlığının korunması,
• Sigara içilmemesi
• Çok fazla alkol alınmaması,
• Düzenli egzersiz yapılmasıdır.

Bütün bu sayılanların yanı sıra adet kramplarını etkili bir şekilde ortadan kaldırmak mümkündür. Anti enflamatuvar ilaçlar % 80 oranında etkilidir. Hormonal doğum kontrolü ise ağrıyı % 90 oranında azaltır. Hastalar yaşlandıkça krampların azaldığı görülmüştür. Bazı kadınlarda ilk hamilelikten sonra kramplar ortadan kalkar.

Doğum Kontrol Hapı

Doğum kontrol hapı hormonal doğum kontrolünün bir çeşididir. 30 yaşından küçük kadınlar tarafından doğum kontrolü için kullanılır fakat bu haplar adet kramplarını da önlüyor.

Günümüzde doğum kontrol hapları yan etkileri azaltmak ve kullanım güvenliğini arttırmak amacıyla hazırlanıyor. Düşük östrojen dozları kullanımı, kilo alımı, meme hassasiyeti, bulantı gibi yan etkilerde azalma olması ile ilişkilidir

Doğum kontrol hapları ağızdan alınır. Bir miktar su ile yutulur. Bazıları çiğnenebilir formdadır. Bu haplar standart doğum kontrol haplarında bulunan hormonları içerir. Yani progestin ve östrojen içerirler. Bazı paketler bir adet döngüsü boyunca alınacak 21 aktif hap ve 7 aktif olmayan hap içerirler. Haplar çiğnenebilir ya da bir bütün olarak yutulabilir. Hap çiğneniyorsa, tam dozun midede emildiğinden emin olunması için bolca su içilmesi gerekir.

Çiğnenebilir versiyon kan pıhtılaşması, kalp krizi ve felç riski gibi diğer doğum kontrol haplarının taşıdığı yan etkiye sahiptir.

Adet Öncesi Sendrom

Adet öncesi sendrom bazı insanların tam olarak yaşadığı ve adet döneminden önce hissedilen duygusal ve fiziksel semptomlardır. Bunun nedeni bazı bünyelerin adet döngüsü boyunca vücudun geçirdiği hormonal değişimlerden etkilenmesidir. Bazı insanlar her adet döneminden önce sendrom yaşarlar. Bazı insanlar ise bu sendromu arada bir yaşarlar. Bazı insanlar da böyle bir sendromu hiç yaşamazlar.

İki ana adet öncesi sendrom türü vardır. Bunlar hastayı fiziksel olarak etkileyen semptomlar ve ruhsal olarak etkileyen sendromlardır.

Fiziksel belirtiler kısaca şunlardır:

• İştah artışı,
• Kendini şişkin hissetmek,
• Şişmiş ya da ağrılı göğüsler,
• Baş ağrısı,
• Baş dönmesi
• Biraz kilo almak
• Çeşitli ağrılardır.

Ruhsal olarak da üzgün, depresif, gergin ya da endişeli hissedilebilir. Bütün bunlar normal olmakla beraber adet ağrısına iyi gelenler bölümünde değinildiği gibi sakin bir ortamda dinlenerek atlatılabilir.